Dopuszczenie i przeprowadzenie przez sąd dowodu wymaga wydania postanowienia (art. 236 k.p.c.), w którym sąd powinien m.in. oznaczyć fakty podlegające stwierdzeniu (czyli to co dany dowód ma udowadniać oraz środek dowodowy (czyli co jest dowodem). Stosowanie tego przepisy wygląda różnie i w praktyce sądu stosują przy dopuszczaniu dowodu z zeznań świadków, dowodu z opinii biegłych i dowodu z zeznań stron.
Z kolei jeżeli sąd odmawia przeprowadzenia wnioskowanego przez nas dowodu powinien wydać postanowienie o oddaleniu naszego wniosku (w praktyce zdarza się, że sąd takiego postanowienia nie wydaje a wnioskowany dowód pomija). Postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego strona może kwestionować w niżej opisany sposób.
Po pierwsze strona postępowania, aby umożliwić sobie skuteczne zaskarżenie postanowienia o oddaleniu wniosku dowodowego, powinna zgodnie z art. 162 k.p.c. złożyć zastrzeżenie do protokołu. Złożenie takiego zastrzeżenia polega na zwróceniu sądowi uwagi na naruszenie przez sąd przepisu postępowania. Przepisami jakie sąd narusza oddalając wniosek dowodowy to : art. 217, art. 227 i art. 231 k.p.c. Zgłaszając zastrzeżenie strona powinna też wnieść o zmianę postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego i o dopuszczenie wnioskowanego dowodu.
Zastrzeżenie do protokołu należy zgłosić na posiedzeniu, na którym sąd oddalił wniosek dowodowy, a jeżeli strona na tym posiedzeniu nie była obecna, to zastrzeżenie powinna zgłosić na posiedzeniu najbliższym.
Skutek niezgłoszenia takiego zastrzeżenia jest bardzo poważny. Niezgłoszenie zastrzeżenia zamyka drogę do powołania się w apelacji na naruszenie przez sąd przepisów, jakie sąd naruszył oddalając wniosek dowodowy. Czyli strona która takiego zastrzeżenia nie zgłosiła nie będzie mogła skarżyć postanowienia o oddaleniu wniosku dowodowego.
Następnie wnosząc apelację strona, zgodnie z art. 380 k.p.c., powinna w apelacji zawrzeć wniosek o rozpoznanie postanowienia sądu pierwszej instancji o oddaleniu wniosku dowodowego. Oznacza, to że w apelacji skarżący powinien wskazać to postanowienie, o którego kontrolę przez sąd drugiej instancji wnosi i wnieść o jego uchylenie i dopuszczenie przez sąd drugiej instancji wnioskowanego dowodu.
